محققان معتقدند سن بیولوژیکی با سن واقعی یا همان سن تقویمی متفاوت است و انسان ها می توانند سن بیولوژیکی بیشتر یا کمتری نسبت به سن تقویمی خود داشته باشند. سن بیولوژیکی تعیین کننده طول عمر انسان و شاخص و نماد سلامت عمومی بدن محسوب می شود.
پزشکان سن بیولوژیکی را برای بررسی سلامت و بهداشت روان و جسم معتبرترین فاکتور می دانند. این سوال همیشه در ذهن انسان است؛ من چند سال عمر می کنم؟ بسیاری از عوامل مادی و معنوی در طول عمر انسان موثر هستند. با تغییر سبک زندگی و یک برنامه ریزی صحیح می توان طول عمر و کیفیت آن را افزایش داد. عواملی همچون تغذیه، ژنتیک، شرایط زیست محیطی، ازدواج، تحرک و سبک زندگی، می توانند طول عمر انسان و سن بیولوژیکی را تحت تاثیر قرار بدهند.
هر چه از جسم و روان خود بیشتر محافظت کنید، دیرتر دچار پیری و فرسودگی خواهید شد. ممکن است دو نفر به لحاظ تقویمی و شناسنامه با هم همسن باشند؛ ولی یکی از دیگری 10 سال جوان تر به نظر برسد و شرایط جسمی متفاوتی داشته باشند.
سن بیولوژیکی بیانگر سلامت فرد است. تحرک و ورزش یکی از راه های بسیار موثر افزایش سن و کاهش روند پیری است. افرادی که هر روز به مدت 30 دقیقه پیاده روی تند انجام می دهند، برعمرشان افزوده شده و این طول عمر با سلامتی همراه خواهد بود.
ورزش های سبک و منظم از بروز پیری زودرس جلوگیری می کند. دویدن یک ورزش هوازی است و انجام آن سبب بهبود متابولیسم می شود. این تمرین بهتر است به روش تناوبی انجام بشود؛ به این صورت که 2 الی 3 دقیقه با نهایت توان بدوید و بعد 1 دقیقه آهسته راه بروید و این چرخه را تا 30 دقیقه ادامه بدهید.
هر چه سن بیشتر می شود سوخت و ساز بدن کاهش پیدا می کند؛ به همین دلیل اغلب افراد مسن با اضافه وزن مواجه هستند. ورزش مستمر و منظم از کندی متابولیسم جلوگیری کرده و به افزایش توده عضلانی کمک می کند. همان طور که می دانید عضلات بافت های بسیار مهمی هستند که انرژی بدن را تامین می کنند و سبب افزایش سوخت و ساز، تناسب اندام و سلامتی می شوند. هر چه بیشتر تحرک داشته باشید، بدنتان عضلانی تر می شود و روند کاهش وزن و تناسب اندام سریع تر خواهد شد.
ورزش در جوانی و میانسالی سبب می شود در هنگام پیری ماهیچه ها با استحکام بیشتری از استخوان ها حمایت کنند؛ در نتیجه از بیماری هایی همچون پوکی استخوان و آرتروز پیشگیری می شود. تمرینات ورزشی که با تحمل وزن بدن همراه هستند، مانند پیاده روی و دویدن بیشتر از سایر ورزش ها مانع بروز پوکی استخوان در کهنسالی می شوند.
داشتن یک برنامه ورزشی منظم در زندگی روزانه بهترین شیوه برای حفظ سلامت و طول عمر می باشد؛ اما متاسفانه این روزها به علت مشغله زیاد،، نامساعد بودن آب و هوا، محدود بودن فضای مناسب، طولانی بودن ساعات کاری و ... اکثر مردم فرصت ندارند به محیط های مناسب بروند و تمرینات ورزشی انجام بدهند؛ درست به همین دلیل مخترین و سازندگان تجهیزات ورزشی به فکر افتادند وسایلی بسازند که بدون نیاز به فضای وسیع، ورزش را برای عموم مردم قابل دسترسی کند.
تردمیل یک دستگاه ورزشی هوازی است که در انواع تردمیل خانگی و تردمیل باشگاهی طراحی و ساخته شده و طرفداران بسیاری دارد. به طوری که 60 درصد مردم جهان به خرید آن روی آورده اند. وجود تردمیل خانگی، این امکان را به شما می دهد در هر زمان از شبانه روز که فرصت پیش آمد به سراغ این دستگاه ورزشی بروید و از فواید ورزش هوازی بهره مند بشوید. ورزش هوازی به تمریناتی گفته می شود که در زمان نسبتا طولانی با شدت متوسط انجام بگیرد و اکسیژن رسانی به بدن را تا حد قابل توجهی افزایش بدهد.
سن بیولوژیکی می تواند بیش از 10 سال کمتر از سن تقویمی به نظر برسد و این یکی از مزایای ورزش به حساب می آید. در واقع فرسودگی و پیری به خاطر وجود یک سری رادیکال های آزاد در بدن رخ می دهد. رادیکال های آزاد مولکول هایی هستند که به سلول های بدن آسیب می رسانند و باعث پیری می شوند. ورزش راه مبارزه با تاثیرات منفی رادیکال های آزاد می باشد و بهتر است پس از اتمام تمرینات ورزشی مواد غذایی سرشار از آنتی اکسیدان میل کنید. میوه های تازه نارنجی رنگ، آلبالو، انگور قرمز، گوجه فرنگی، انار، کرفس، کلم بروکلی،، مغزها، میگو، گوشت سفید و ... حاوی مقادیر قابل توجه آنتی اکسیدان هستند که سبب تخریب رادیکال های آزاد می شوند.
شاید باور نکنید، 30 دقیقه پیاده روی سریع روزانه یک ونیم سال بر عمر شما می افزاید. انجام تمرینات ورزشی منظم و مستمر کوتاه شدن کروموزوم ها را برای مدتی به تاخیر می اندازد و طول عمر را بیشتر می کند و کیفیت خواب را بالا می برد.
خواب، کاهش یا فقدان سطح هوشیاری یا تعلیق نسبی ادراکات حسی و غیر فعال شدن اعضای بدن است که برای سلامتی و بازسازی سیستم ایمنی و اعصاب و عضلات و اسکلت بسیار اهمیت دارد. خواب ناکافی و بی کیفیت سبب خستگی پذیری، مشکلات عاطفی، افسردگی ضعف سیستم ایمنی، بیماری های قلبی و فقدان تمرکز می شود. پژوهشگران ثابت کرده اند کسانی که خوب می خوابند زیباتر و جذاب تر می شوند.همچنین ورزش وضعیت عملکرد قلبی – عروقی بدن را بهبود بخشیده و مانع افزایش فشار خون می شود.
در میانسالی چربی های ران و باسن به تدریج به سمت شکم رفته و در آن ناحیه تجمع می یابند. بافت چربی دور شکم منجر به ترشح هورمون های اشتها آور و تحریک کننده رشد سلول های چربی می شود. چاقی شکمی چاقی بیشتر به همراه می آورد و شانس بروز دیابت و ابتلا به بیماری های قلبی - عروقی را بالا می برد. ورزش سبب بهبود کلسترول خون و دیابت می شود.
ترکیب ورزش هوازی با حرکات تعادلی بینایی ، استخوان ها و هوش را تقویت می کند. راه رفتن بر روی سطح متحرک تردمیل، در مقایسه با راه رفتن بر روی زمین نیاز به حفظ تعادل بیشتری دارد، به همین دلیل این تمرین نوعی ورزش تعادلی نیز محسوب می شود. ورزش با تاثیرات مثبتی که بر ذهن و روان انسان دارد، از تخریب نرون ها جلوگیری کرده و مانع بیماری آلزایمر می شود.
البته برای جوان تر ماندن به وسیله ورزش باید از تمرینات ورزشی لذت ببرید و سطح تمرین می بایست با آمادگی جسمانی ما متناسب باشد. هر چه بیشتر ورزش کنیم از آمادگی جسمانی بیشتری برخودار خواهیم شد و می توانیم تمرینات شدیدتری را بدون احساس فشار زیاد پشت سر بگذاریم. میزان اثر بخشی ورزش نیز به مقدار آن بستگی دارد. افراد مسن یا کسانی که دچار مشکلات جسمی یا روانی هستند باید از انجام تمرینات شدید خودداری کنند.
در سنین پیری حافظه رو به زوال رفته و کند می شود؛ تمرینات هوازی مستمر مهارت های مغزی را بهبود بخشیده و اندازه هیپوکمپوس مغز را که با حافظه در ارتباط است، بیشتر می کند و در اصطلاح مغز تیز می شود.
30 دقیقه دویدن سبب می شود مغز هورمون اندروفین آزاد کند، این ماده نوعی ماده شیمیایی آرام بخش محسوب می شود و در اصل مسکن طبیعی بدن است. چگونگی عملکرد اندروفین هنوز به طور کامل مشخص نشده، ولی دانشمندان اطمینان دارند این ماده به گیرنده های آرام بخش مغز فشار می آورد و گیرنده ها مسیر دوپامین را باز می کنند. افزایش دوپامین به اعتماد به نفس بیشتر، روابط اجتماعی بهتر، کاهش اضطراب، کاهش بی علاقگی، کاهش خستگی، و افزایش تمرکز کمک می کند به همین علت ورزش یکی از راه های پیشگیری از استرس های روانی و افسردگی به شمار می آید. دویدن و راه رفتن سریع به اندازه ورزش یوگا آرام بخش است.
یکی از مزایای تردمیل این است که کاربر بر روی آن می تواند بر ضربان قلب و تنفس خود متمرکز بشود. ضربان قلب شاخص مهمی برای تعیین سطح تمرین است و تنفس صحیح متابولیسم را افزایش داده و منجر به سلامتی و تناسب اندام می شود.
قلب یک ماهیچه است که از چند لایه تشکیل شده و مانند سایر ماهیچه های بدن با ورزش تقویت می شود.افرادی که ورزش می کنند، قلب قوی تری خواهند داشت و عضله قلب برای انجام کارهای روزانه مانند بالا رفتن از پله فشار کمتری متحمل می شود.
فعالیت بدنی سبب می شود فرد به اکسیژن بیشتری در بافت ها نیاز داشته باشد و این یک اکسیژن رسانی بر عهده خون است که به وسیله قلب پمپاژ می شود. در افراد کم تحرک، قلب با انجام هر کاری ناچار به تپش بیشتر می شود؛ در نتیجه استراحت کمتر دارد و همین مسئله موجب احساس درد در قفسه سینه می شود. با ضعیف شدن قلب خون رسانی به ارگان های بدن با زحمت رخ می دهد و احتمال حملات قلبی و سکته افزایش می یابد. ورزش هوازی اکسیژن رسانی به بافت ها را بیشتر کرده و به تدریج سیستم قلبی – عروقی را بهبود بخشیده و احساس خستگی ناشی از کمبود اکسیژن را از بین می برد، فشار خون را کاهش داده و چربی های اضافی را که در رگ ها رسوب کرده و سبب انسداد عروق می شود را از میان می برد. با کاهش سن بیولوژیکی آزمایشات ذهنی و فیزیکی بهتر می شوند و فرد سالم تر و جوان تر خواهد شد.
مزایای ورزش به ایجاد حس شادابی و جوانی محدود نمی شود؛ انعطاف پذیری مفاصل ، ماهیچه ها و عروق کنترل فشار خون، کنترل دیابت، بهبود گردش خون، پیشگیری از انواع بیمار های عفونی و سرطان به دلیل تقویت سیستم ایمنی و... از فواید ورزش هستند.
در جوانی معمولا سن بیولوژیکی با سن شناسنامه هماهنگ است؛ ولی با گذشت زمان علاوه بر ژنتیک، تغذیه، تحرک، محیط زندگی و بسیاری از عوامل دیگر در تعیین سن ظاهری تاثیر می گذارد؛ بنابراین این ما هستیم که می توانیم سن بیولوژیکی خود را به تاخیر بیندازیم یا سبب سرعت بخشیدن به روند پیری بشویم.
سن تقویمی اهمیتی ندارد؛ مهم این است که چقدر احساس جوانی می کنیم. این یک انتخاب است؛ با ورزش و تغییر سبک زندگی می توانیم پیری را سال ها به تعویق بیندازیم و سن بیولوژکی خود را پایین بیاوریم؛ به طوری که در چند سال آینده کسی نتواند سن شناسنامه ما را حدس بزند.