جسم انسان از دو نوع بافت تشکیل شده است؛ یکی بافت بدون چربی است که شامل استخوان، عضلات و اندام های می شود و دیگری بافت چربی می باشد. درصد نسبی بافت چربی و بافت بدون چربی ترکیب و ساختار بدن را تشکیل می دهند که یکی از معیارهای اصلی ترکیب بدن به شمار می آید و این موضوع دلائل مختلفی دارد.

1- اضافه وزن ناشی از بافت چربی در هنگام حرکت تبدیل به بار اضافه و مقاومت می شود؛ در نتیجه اضافه وزن فشار زیادی به بدن وارد می کند.

2- بافت بدون چربی نشانه ظرفیت بالای انجام کار است و بالا بودن بافت چربی با انجام کار رابطه عکس دارد.

3- چربی های اضافه دامنه حرکت را محدود می کند

4- اضافه وزن و چاقی فرد را در معرض خطر سکته و ابتلا به بیماری های قلبی- عروقی، دیابت، فشار خون و... قرار می دهد.

امروزه اغلب جوامع برای کسانی که اندام ورزیده دارند ارزش زیادی قائل هستند و این مسئله بر روی زندگی افراد تاثیر به سزایی دارد. چون چاقی تبدیل به یک وضعیت ناپسند شده است، برخی از افراد به دلیل اضافه وزن و نارضایتی از شکل اندام خود در ارتباطات اجتماعی و میان فردی دچار مشکل می شوند؛ البته باید بدانید یک مقدار بافت چربی برای بدن مانند یک محافظ و عایق عمل می کند که مقداری انرژی را در خود ذخیره می سازد.
خانم ها حداقل به 12 درصد چربی برای حمایت از کارکردهای فیزیولوژیک بدن در دوران بارداری، نیاز دارند.

اضافه وزن زیاد که ناشی از بافت چربی باشد با تندرستی و آمادگی جسمانی بدن رابطه منفی دارد. برای کاهش وزن باید به دو اصل ورزش و رعایت رژیم غذایی مناسب پرداخت و نسبت بافت چربی و بافت بدون چربی را کنترل کرد؛ اگر کالری که از غذاها به دست می آوریم با فعالیت بدنی ما متناسب باشد بدن کالری های دریافتی را برای تامین انرژی می سوزاند و آن ها را به عنوان بافت چربی ذخیره نمی کند. برای ایجاد تعادل در کالری مصرفی و کالری که می سوزانیم و حفظ و نگهداری ترکیب بدن می بایست در رژیم لاغری به میزان متابولیک و مقدار فعالیت جسمی که انجام می دهیم دقت کنیم.

متابولیک در اصل مقدار انرژی است که در زمان مشخصی برای ادامه کارکرد بدن مصرف می شود. بدن افراد در این زمینه با هم متفاوت هستند؛ بعضی از افراد به طور طبیعی در مقایسه با سایرین برای ادامه حیات کالری بیشتری مصرف می کنند. متابولیک می تواند تحت تاثیر هورمون های مختلف بدن نیز قرار بگیرد که این مسئله به سادگی قابل تغییر نیست و باید برخی از غدد درون ریز مورد معاینه قرار بگیرند و در صورت لزوم فرد داروهای خاصی مصرف کند.

بهترین راه برای کنترل وزن، افزایش سطح فعالیت های بدنی است. بافت چربی در 2 دوره از زندگی افراد به سرعت افزایش می یابد. یکی در 6 ماه اول تولد است و دوره دوم در دوران بلوغ و اوایل نوجوانی می باشد. در دوره نوجوانی معمولا افراد جهش رشد چشمگیری دارند؛ ورزش و تحرک بدنی در این دوره بسیار سرنوشت ساز است.

رژیم های غذایی نباید با گرسنگی شدید همراه باشند؛ چون در این صورت بدن عضله از دست می دهد، در حالی که ورزش انرژی و کالری می سوزاند و به صورت بالقوه ترکیب بدن را تغییر می دهد. ورزش با ترکیب بدن رابطه دقیق و قابل توجهی دارد. تحقیقات نشان می دهد، افرادی که به انجام تمرینات هوازی می پردازند ترکیب بدنی بهتری به دست می آورند. ورزش هم زمان با کاهش کالری که از خوردن خوراکی های غیر ضروری به دست می آوریم، بیشترین اثر را در کاهش وزن دارند.

پس از سن 50 سالگی وزن کلی بدن کاهش می یابد و این امر بازتاب کاسته شدن توده بدن است و نه کاهش چربی؛ در سالخوردگی کاهش وزن استخوان ها به دلیل کاهش تراکم استخوان ها و بافت عضلانی، اضافه شدن بافت چربی را پنهان می کند و فرد تصور می کند لاغر شده است؛ در حالی که هنوز توده های چربی زیادی دارد که ممکن است به او آسیب برسانند. متاسفانه تحقیقات نشان داده انجام تمرینات ورزش در سالخوردگی تغییرات چشمگیری در وزن، توده چربی و یا توده عضلانی ایجاد نمی کند؛ اما در سلامت قلبی- عروقی و کنترل فشار خون تاثیر دارد.

به هر حال ورزش در هر سنی برای بدن مفید است و به سلامتی و طول عمر بیشتر کمک می کنند. کسانی که فضای کافی برای انجام تمرینات ورزشی هوازی را ندارند می توانند از دستگاه های هوازی همچون تردمیل ، دوچرخه ثابت ، اسکی فضایی و... استفاده کنند.

امروزه استفاده از این گونه دستگاه ها در منازل و باشگاه های ورزشی رواج بسیاری یافته است. در واقع دستگاه های هوازی ورزش در فضای بیرون را برای ما شبیه سازی می کنند و توسط آن ها می توانیم بر محدودیت زمان و مکان غلبه کنیم. ورزش باید به صورت اصولی، منظم و مستمر انجام بشود تا تاثیرات مثبت بیشتری داشته باشد.